AB Ülkelerinde Çeşitli E-para Sistemleri

2004 yılı itibariyle internet ve yazılım temelli herhangi bir e-para uygulamasının bulunmadığı Belçika’da, e-para alanında kart
temelli ürünler ön plana çıkmıştır. Bu uygulamaların en gelişmiş ve yaygın kullanılanı ise; Banksys tarafından 1995 yılında pilot
uygulamaları başlatılan ve 1998 yılından itibaren de ülke çapında faaliyete geçirilen “Proton” uygulamasıdır. Çok fonksiyonlu ve ön ödemeli bir e-para kartı olan Proton, 15 Euro ve altındaki ödemelere göre ayarlanmış olup, 5 Euro ile 125 Euro sınırları
arasında tekrar yükleme yapılabilen bir karttır. Kartlara tekrar yükleme işlemi; ATM’ler, kamuya açık ankesörlü telefonlar ve evlerde kurulabilen akıllı telefonlardan yapılabilmektedir. 2003 yılı şubat ayında Proton uygulaması kullanılarak, günlük ortalama
300.445 adet işlem yapılmıştır ki, her bir işlem ortalama olarak 5,1 Euro tutarında gerçekleşmiştir.54
Finlandiya’da ise 1996 yılında faaliyete geçen, ancak başarılı olamayıp 1998 yılında uygulamadan kaldırılan “Eunet e-cash”
sisteminden sonra herhangi bir internet temelli e-para uygulaması hayata geçirilmemiştir. Kart temelli e-para uygulamalarının en yaygın kullanılanı ise, “Avant” uygulamasıdır. 1997 yılında işleme başlayan Avant sisteminin kurucuları; Finlandiya’nın en büyük
üç bankası olan Nordea, Okobank Group ve Sampo Bank’tır. Sistemde e-para, bankaların verdiği çipli kartlara ATM’lerden
yüklenebilmekte olup, 2002 yılı sonu itibariyle sisteme uyumlu kart sayısı 900.000,
yükleme yapılabilen terminal sayısı ise 6.000 adede ulaşmıştır. 2002 yılında bu sistemin kullanılmasıyla yapılan toplam işlem
adedi ise 800.000 civarındadır. Finlandiya’da Avant dışında, sadece ulaşım sektöründe kullanılabilen “Matkahuolto”, “Citycards”
ve “Unicard” uygulamaları da e-para uygulamasına konu olan diğer sistemlerdir.55
İngiltere’de ise e-para faaliyetleri çok düşük düzeylerde seyretmektedir. “Mondex” ve “VisaCash” adları altında hayata geçirilen
iki önemli uygulamanın her ikisi de yeterli başarıyı sağlayamadığı için durdurulmuş, bununla beraber birçok yerel uygulama da
faaliyetlerini sona erdirmek zorunda kalmıştır. Bu başarısız uygulamalardan sonra, altyapısı daha sağlam oluşturulmuş birçok
yeni teknoloji deneme sürecindedir. Bunlardan biri olan “Mondex Trial”, 2001 yılında 13.000 adet kartla uygulanmaya
başlamıştır. Kartlar ATM’lerden, akıllı telefonlardan veya karttan karta e-para transferi şeklinde tekrar yüklenebilme özelliğine
sahiptir.56
Alman bankacılık sektöründe ise e-para uygulamalarında, hem internet ve yazılım temelli, hem de kart temelli uygulamalar
başarı ile yürütülmektedir. Almanya’da hayata geçirilen ilk internet temelli e-para uygulaması olan “E cash” sistemi, 1996 yılında
Deutsche Bank ve Digicash ortaklığıyla test sürecini başarıyla tamamladıktan sonra, 1997 yılında 1.500 kullanıcı ve 35 satıcı ile
internet üzerinde tam olarak hayata geçirilmiştir. Almanya’da kart temelli e-para uygulamalarının en önde gelenleri ise,
“GeldKarte” ve “Paycard” uygulamalarıdır. 200 euro’ya kadar yükleme yapılabilen GeldKarte sistemi, 1996 yılında uygulanmaya
başlamış olup, bankacılık sektöründe önemli bir e-para uygulaması olarak kullanılmaya devam etmektedir. Paycard sistemi ise
telefon aramaları ve ulaşım ücretleri için, Alman Demiryolları (Deutsche Bahn AG), Alman Ulaşım ve Seyahat Firmaları Birliği
(VDV) ve Alman Telekom (Deutsche Telecom) tarafından yayınlanmakta olup, 10 euro ve 200 euro sınırları arasında tekrar
yüklenebilen kartlardan oluşmaktadır. 1996 yılında başlatılan uygulama halen kullanımdadır.