AB’de Elektronik Ödeme Sistemlerinde Avrupa Merkez Bankası’nın Rolü

Avrupa Merkez Bankası (AMB), elektronik ortamdaki ödemelerin sorunsuz olarak gerçekleşmesi ve ödeme işlemlerine dair
güvenliğin sağlanmasından bankaları sorumlu tutmaktadır. AMB yasal sorumluluklarına uygun olarak ödeme sistemlerine ait
işlemlerin sorunsuz olarak gerçekleştirilmesine aracı olma ve gözetleme olmak üzere kendisine iki görev alanı belirlemiştir.
Piyasaların oluşumu aşamasında aracı görevi ön planda iken, AMB’nin asıl görevi gözetlemedir. AMB elektronik ödeme
zincirinde yer alan taraflar arasında işbirliğini geliştirmek ve farklı parçaları birleştirerek güvenli, yeterli ve etkin bir sistemin
yaratılmasını ve işletilmesini sağlamak üzere çalışmalar yapmaktadır. Teknolojik alanda yaşanan gelişmelere bağlı olarak
elektronik ödeme sistemlerinin de artan oranda kullanılmaya başlaması, elektronik ödeme sistemleri ve araçlarının güvenliğinin
sağlanmasının önemini artırmıştır. Bu nedenle, AMB, ödeme sistemlerinin güvenliğine önem vererek, bunu görevlerinin arasına dahil etmiştir.16
Avrupa Komisyonu tarafından 2000 yılında başlatılan Elektronik Ödeme Sistemlerinin Gözetimi (Electronic Payment Systems
Observatory- EPSO) görevi 2003 yılından beri AMB tarafından yürütülmektedir. EPSO, açık bir sistem olup elektronik
ödemelere ait bilgi paylaşımı altyapısını sunmaktadır. Yapılan tüm çalışmalar doğrultusunda, AMB, ödeme sistemlerine ait tespit
edilen standartların, ulusal sınırlar içerisinde tüm taraflar için geçerli olması noktasında önemle durmaktadır. Ancak ödeme
sistemlerinde ulusal ve uluslar arası düzeyde çok farklı tarafların yer alması ve belirleyici olması, iletişim ağı üzerinde
pazarlamanın kendine özgü özellikleri ve sorunları, müşteri taleplerindeki değişkenlikler ve farklılıklar ile pazarlama ve ödeme
süreçlerinin yeniden yapılandırılması gibi konular, belli ve herkes tarafından kabul edilen standartlar üzerinde anlaşılmasını
zorlaştırmaktadır.17
Ancak tüm bu farklılık ve sorunlara rağmen AB sınırları içerisinde elektronik ödeme sistemlerine yapılan yatırımların ve bu alana
olan ilginin hızla arttığı da bir diğer gerçektir. Her ne kadar günümüzde çok fazla gelişmiş olmasa da, yeni nesil ödeme
araçlarından olan elektronik para kullanımının gelişimi de bu konuda yol gösterici bir örnektir. Nitekim 1995 yılında elektronik
para aracılığıyla 2 milyon Euro tutarında işlem yapılırken, bu rakam 2000 yılının ilk altı ayında 140 milyon Euro’ya yükselmiştir.
Elektronik ödeme araçları üzerine yatırım yapan kurumların araştırmaları da bu sonucu doğrulamaktadır. Örneğin 2006 yılının
ocak ayında Mastercard tarafından İngiltere, Almanya, İspanya, İtalya, Belçika ve Polonya’da toplam 3,000 banka kartı
kullanıcısı üzerinde yapılan bir araştırma sonucunda, kullanıcıların % 52’si Avrupa’nın önümüzdeki on yıl içerisinde nakitsiz
kalacağına inanmaktadırlar. Bu ve bu gibi gelişmeler de elektronik ödeme sistemlerinin gelecekte daha fazla önem
kazanacağını ve bu alanda yapılması gereken teknik ve yasal standartların gerekliliğini ortaya koymaktadır.