En Uzun Blockchain Kaydı

Dağıtık, merkezi olmayan büyük ölçekli bir mimaride, bağlı her bir makinedeki blok yapısının her zaman tutarlı olması
beklenemez. Sistem içerisinde yakın zamanlı paralel blok üretimi, blokların ağ üzerindeki makinelere farklı zamanlarda iletilmesi
gibi nedenlerden dolayı, ağa bağlı makineler üzerinde Blockchain ağında farklı blok sıralamasına sahip düğümlerin (node)
bulunması karşılaşılan bir durumdur. Bu durumu çözebilmek için makineler her zaman “en uzun Blockchain kaydı geçerlidir”
mantığı ile hareket edip, bu Blockchain kaydını genişletmek amacı ile işlem yaparlar. “En uzun” yaklaşımı farklı mutabakat
yapılarında farklı anlamlara gelebilmektedir, örneğin “Proofof-Work” yapılarında en fazla Proof of Work’ün gerçekleştiği
Blockchain yapısı (bu bilgi ilgili Blockchain ağını oluşturan blokların problem zorluk derecelerinin bir araya getirilmesi ile
hesaplanır), “En Uzun Blockchain Kaydı” olarak tanımlanmaktadır. Bir makineye yeni bir blok aday olarak iletildiğinde, öncelikle
içeriği incelenerek geçerlilik kontrolü yapılır, sonrasında ise bağlı olduğu üst blok bulunarak Blockchain ağına eklenmeye çalışılır.
Bu durumda üç farklı davranış şekli söz konusudur: 4 Gelen blok, en uzun blok yapısının sonuna eklenir (bloğun ilişkili olduğu üst
blok, geçerli en uzun Blockchain kaydının son bloğudur). Bunun ile alakalı şemayı aşağıda görebilirsiniz. 4 Gelen blok yapısının
bağlı olduğu üst blok, en uzun Blockchain kaydı yapısında sonuncu blok olmadığı durumlarda, ana Blockchain yapısı üzerinde
çatallaşmaya (fork) yol açar - bu dallara “ikincil zincir” (secondary chain) adı verilir. Bir ikincil zincir, o an olmasa da zamanla “en uzun zincir” özelliğine sahip olabilir, bu durumda kendisi ana Blockchain’e dönüşürken o esnada geçerli olan ana Blockchain artık
bir ikincil zincir olarak değerlendirilmeye başlanır. 4 Gelen blok yapısının bilinen bir zincir yapısında bağlı olduğu üst blok
bulunamaz ve bu durumda söz konusu bloklar “yetim” (orphan) olarak adlandırılır. Bu tarz bloklar, genelde birbirini takip eden hızlı
blok üretimi durumlarında, blokların ilgili makineye ağ yapısındaki gecikmeler vb. nedenlerden dolayı ters sıralama ile
varmasından dolayı oluşur. Bu tarz bloklar, genel olarak ilgili üst blokları ilgili makineye gelinceye kadar, makine üzerinde ayrı bir
havuz yapısında tutulurlar.

Blockchain yapılarında çatallaşma sık karşılaşılan bir durumdur. Örneğin Bitcoin Blockchain yapısında, haftada bir, tek blokluk
çatallaşma görülmesi normaldir, bunun ötesindeki çatallaşmalar çok nadir görülür. Blok üretim zamanları düşük olan sistemlerde
çatal oluşma olasılığı artmaktadır. Ortalama olarak 2.5 dakikada bir blok üretimi yapılan Litecoin’de, Bitcoin’e kıyasla çok daha
fazla çatallaşma oluşmaktadır.Çatallaşma konusundaki en bilinen olaylardan birisi, 2016 yılında Ethereum platformu üzerinde
yaşanan Mecburi Çatallaşma olayı olmuştur. Bu olayın detaylarını, Zorluklar ve Riskler bölümünde ele almıştık. Yukarıda ağa
bağlı makinelerin her zaman “en uzun Blockchain kaydı” mantığı ile hareket edip, bu Blockchain ağını genişletmek amacı ile işlem
yaptıklarından bahsetmiştik. Makineler için bu şekilde işlem yapmalarının ana motivasyonu kazanç sağlayabilmektir. Ağa bağlı ve blok üretimi yapan bir makinenin kazanç sağlayabilmesinin yolu, Blockchain üzerinde geçerli bir blok üretebilmesinden
geçmektedir ve bu yaklaşıma teşvik (incentive) mekanizması denmektedir. Burada iki türlü gelir kazanılabilir: 4 Bazı Blockchain
yapıları, blok üretimi yapan makineleri belirli bir kripto para karşılığı ile ödüllendirmektedir. Örneğin Bitcoin, her başarılı blok
üretimi için 12,5 BTC ödüllendirme yapmaktadır. 4 Bir bloğa ait giriş ve çıkış değerleri arasında fark olması durumunda, aradaki
fark ilgili bloğu üreten makinenin hesabına yansıtılır. Elbette, burada sadece pozitif fark olabilir, toplam çıkış değeri toplam giriş
değerinden büyük olamaz. Bu gelir akışları, üretilen blok içerisinde birer işlem (transaction) olarak belirtildiklerinden geçerli
olmasının ve sonraki işlemlerde kullanılabilmesinin tek yolu, üretilen bloğun ana Blockchain ağı yapısına dahil olmasıdır. Bundan
dolayı ağa bağlı makineler, her zaman geçerli (yani en uzun) Blockchain’i genişletmek amacı ile hareket ederler.